Kinderpraat

Eufemisme

"Papa, wat is eufemisme?", vroeg mijn dochter Claudia eens toen ze een jaar of tien was.

"Nou", zei ik, "dat zijn woorden die je gebruikt om iets naars of vervelends wat minder erg te laten lijken. Van iemand die niet kan horen zeg je b.v. niet dat hij doof is, maar je noemt zo iemand slechthorend."

Zij: "O, maar je mag gerust doof zeggen want dat horen ze toch niet".

-----------------

Soda

"Doe mij maar iets fris", zeggen we in Nederland en dan bedoelen we een glas cola of 7up of zoiets.

In Bangladesh noemen ze dat een soft drink en hier in Oeganda heet dat een soda. Klonk niet erg smakelijk in het begin, maar het went snel. Claudia weet niet anders en denkt bij soda alleen aan drinken.

Een tijd geleden had ze een splinter in een teen. Het deed pijn en de teen was ontstoken. Thuiskomend van de Nederlandse school vertelde ze dat juf Martha haar geadviseerd had om die teen een tijdje in de hete soda te houden, dan zou die splinter er wel uitkomen.

"Ik denk niet dat wij soda in huis hebben", zei ik, maar Claudia antwoordde meteen "jawel, in de koelkast staan twee flessen cola."

Zou misschien ook gewerkt hebben, maar dat hebben we niet getest.

Emmy of Enny?

Donderdag 6 augustus 2009, net voor onze terugkeer naar Uganda nog even bij de GGD onze vaccinaties tegen akelige tropische ziektes op peil gebracht. Weer thuis zei dochter Claudia van twaalf: "Dat kon Enny goed hè papa, spuiten zetten. Ik heb er bijna niets van gevoeld."

"Ja, dat kunnen ze hier beter dan in Afrika. Maar ze heette Emmy, met twee m's, niet Enny."

"Nee, haar naam was Enny, met twee n's, dat weet ik heel zeker."

"Schei uit, de naam Enny bestaat helemaal niet in Nederland; je hebt Eddy, Elly, Emmy, Eppy en Ezzy, maar Enny ben ik mijn hele leven nog nooit tegengekomen."

"En toch weet ik zeker dat het Enny was; zullen we wedden?"

"OK, wedden. Waarvoor?"

"Voor twee weken zakgeld."

"OK, die ga je verliezen."

En we deden handjeklap om twee weken zakgeld, zo'n 10 euro. Vervolgens haalde ik de rekening voor de spuiten tevoorschijn en daar stond het zwart op wit: geneeskundig adviseur Emmy Droog. Ik had gewonnen!, en in mijn overwinningsroes zei ik:

"Zie je wel dat die naam niet bestaat! Je moet niet zo eigenwijs zijn."

Drie dagen later kreeg ik een e-mail van Enny Spanjaart-Heuvelmans uit Horst.

Beneden peil

Waarschuwing: dit stukje heeft geen niveau en ik raad iedereen aan om hier te stoppen en niet verder te lezen. Maar ik moet het toch kwijt, want het sluit zo mooi aan bij het telepathie-bericht.

Het gebeurde op 1 januari 2009, nieuwjaarsdag, en dit is wat ik toen noteerde.

Het leven blijft onverwachte verrassingen opleveren. Mijn eerste actie in het nieuwe jaar was een bezoek aan het toilet, voor een grote boodschap. En wat vond ik toen ik na wat druk- en perswerk achter me keek?: een grote drol in de vorm van een 1, inclusief het schuine dakje bovenaan. Keihard en kaarsrecht. Een waar kunstwerk, en zo toepasselijk op deze eerste dag van het nieuwe jaar. Ik heb er minutenlang in stille bewondering naar staan kijken.

Maar ja, het was geen chocoladeletter, het bleef een drol, ik kon hem moeilijk in de koelkast bewaren en dus moest hij toch maar weg. Ik wenste hem goede reis en drukte op de spoelknop.

Maar hij wilde niet weg, hij wilde bij me blijven! Nog eens proberen!, maar hij overleefde ook de tweede kolkende waterval, en de derde, en pas bij de vierde keer doortrekken voegde hij zich bij zijn soortgenoten.

Ik durf het bijna niet te zeggen, maar was dat een teken van boven? Via mijn achterwerk? En zo ja, wat was de diepere betekenis dan? "Je blijft ook in 2009 nummer 1" of "de shit zal je ook in 2009 blijven achtervolgen".

Jomanda, help!!!

Telepathie?

Twee recente gebeurtenissen waar ik kippevel van kreeg.

De eerste: 5 mei 2009, ik stond zoals altijd om 6 uur op en moest opeens aan Kitty denken, aan de trip naar Berlijn die we een kleine 20 jaar geleden eens gemaakt hebben. Kitty is een vroegere vriendin waar ik zeker 7 jaar niets meer van gehoord had. Ik maakte koffie, zette mijn computer aan en was het alweer bijna vergeten, maar wat zag ik toen ik mijn e-mail opende: “Hoi Paul, ik was afgelopen weekend met mijn vriend in Berlijn waar ik, voor het eerst in jaren, weer in 'contact' kwam met je, zonder dat je het zelf weet natuurlijk”. Van Kitty dus. Ik geloof er eigenlijk niet in, maar bestaat telepathie echt?

De tweede, op 6 mei, de volgende dag, nog beangstigender: ik opende ’s morgens mijn Facebook pagina en vond een foto van een vrouw met de uitnodiging: “word vrienden met Margaret Macdonald”. Ik herkende haar niet maar nam aan dat het de echtgenote van George Macdonald was, met wie ik een tijd samengewerkt heb. Ik heb haar ooit wel eens gezien maar nooit een woord met haar gewisseld. Ze zijn vorig jaar samen uit Kampala naar Lesotho vertrokken en sindsdien heb ik geen contact meer gehad.

Alweer, ik was het vergeten tot later op de dag een collega van George me vertelde: de vrouw van George Macdonald heeft vandaag een hartaanval gehad: dood!!!

Wat is hier aan de hand? Alweer telepathie? Via het internet? Met iemand die dood is?

Adel?

Adel, wat is dat nou toch voor flauwekul! Het is 2009, 220 jaar na de Franse revolutie. Aristocraten noemen ze zich, van de Griekse woorden aristo = beste en kratein = besturen. We zijn toch democraten in Europa, van demos = volk? Dat wil toch zeggen dat iedereen gelijk is?

Maar toch laten we nog steeds toe dat er mensen zijn die zichzelf meer, beter, nobeler vinden dan hun medemensen. Automatisch, alleen maar omdat hun ouders ook meer, beter en nobeler waren. God wordt daar dan meestal nog bij gehaald, want die zou het zo gewild hebben. Mag ik daar eens bewijs van zien?

In de eerste plaats bedoel ik het koningshuis natuurlijk en de erfelijke monarchie. Niets tegen die mensen persoonlijk, maar ondemocratischer kan het toch bijna niet. Bij een geitenfokvereniging of een dorpsfanfare zou het dorp in opstand komen als het voorzitterschap zonder verkiezing van vader op zoon zou overgaan. Maar bij het voorzitterschap van ons hele land zijn we er vóór. Niet logisch, niet democratisch, niet van deze tijd, we maken ons daar in de hele wereld belachelijk mee. Ik krijg daar in het buitenland regelmatig vragen over. Men snapt er niets van. Zelfs de meest achtergebleven bananenrepubliek is op dat gebied democratischer dan wij.

Kijk eens naar India. Daar hadden ze duizend jaar lang sociale klassen: het kaste-systeem. De Brahmanen bovenaan en de untouchables, de paria's helemaal onderaan de ladder. Daar voelen wij ons ver boven verheven natuurlijk, boven zo'n systeem, en boven India. Maar daar vinden de politici al lang dat zo'n klassenmaatschappij ondemocratisch en onrechtvaardig is en de kasten, zelfs het noemen van dat woord, zijn sinds 1949 bij de wet verboden.

Ter verdediging noemen veel mensen als argumenten vóór de monarchie: stabiliteit, continuïteit, bindend element en zo. Of we werkelijk stabieler en meer nationaal verbonden zijn dan pakweg Duitsland betwijfel ik, maar zolang de meerderheid van Nederland dat gelooft heeft de rest zich daar maar bij neer te leggen. Daar ben ik het mee eens. Helaas, maar dat is ook democratie.

Maar wat dan te zeggen van de graven, hertogen, freules, baronnen en weet ik hoe die mensen in hun kastelen en op hun landgoederen zichzelf allemaal noemen? Freules en baronnen waren leuk in de TV serie van Swiebertje in de 60-er jaren. Op TV, om te lachen, maar toch niet in "the real world" van 2009?

Wordt het niet hoog tijd om die feodale, bekakte troep op te ruimen? Niet die mensen zelf, en hun kastelen mogen ze van mij ook houden, daar zullen ze wel hard voor gewerkt hebben, maar hun titels, hun status en hun privileges? De enige hertog die ik nog wel zie zitten is Hertog Jan. De brouwerij. Die mag blijven.

De Fransen gebruikten in 1789 de guillotine om het het adelprobleem op te lossen. Wel erg drastisch, dat geef ik toe. Dat hoeft nou ook weer niet.

Er zijn belangrijkere dingen in de wereld, maar toch: politici: doe er wat aan!